از فرار مغزها تا فرار ایده ها

فرار مغزها اگر پدیده همه کشورهای جهان سوم و رو به توسعه نباشد قطعاً یکی از پدیده‌های منفی در ایران معاصر است. فرار مغزها به مهاجرت متخصصین و نخبگان علمی گفته می‌شود که یکی معضلات اجتماعی، اقتصادی و آموزشی است. بنا بر آمار مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۸۹، ۶۰ هزار نفر از ایرانیانی که در این سال مهاجرت کرده‌اند در زمرهٔ مهاجران نخبه دسته‌بندی می‌شوند. این افراد غالباً دارای مقام‌هایی در المپیادهای علمی بوده و یا جزء نفرات برتر کنکور و یا دانشگاه‌ها می‌باشند. فرار مغزها که با رشد صنعت پدیدار شد حتی در کشورهای توسعه یافته نیز مشاهده می‌شود. طبق آمار سازمان همکاری اقتصادی و توسعه میزان فرار مغزها از کشور آلمان نزدیک به بالاترین میزان تجربه شده فرار مغزها در بین کشورهای صنعتی، پس از دهه ۱۹۵۰ بوده است. از طرف دیگر نیز روسیه به شکل گسترده‌ای با معضل فرار مغزها مواجه است. طبق محاسبه اداره آمار دولتی روسیه، در سال ۲۰۱۳ بیش از ۱۸۶ هزار نفر این کشور را ترک کردند. این رقم پنج برابر کسانی است که در سال ۲۰۱۱از روسیه مهاجرت کرده بودند. یک گزارش اخیر سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۳ حدود ۴۰ هزار شهروند روسی درخواست پناهندگی کرده‌اند که در مقایسه با سال ۲۰۱۲ حاکی از یک افزایش ۷۰ درصدی است.